Анастасия Федоровна Ласточкина

---

Анастасия Федоровна (удыр фамилийже Федорова) 1916 ий декабрьыште Морко район Унчо ялыште шочын. Морко педтехникум деч вара Коркатовышто тӱҥалтыш класслаште ик ий туныктен. Тунамак ончыкылык пелашыж дене вашлийын. Вес ийынже Анастасия Федоровнам Шиньшедурысӧ школыш колтеныт. Также Куйбышев (кызыт Самара) оласе военно-медицинский академийыште тунемын. 1939 ийыште ушненыт. Светлана удырышт шочын. Марийже военный врачлан тунем лектынат, ешым Западный Белоруссийыш Осовецк крепостьыш колтеныт.
Кугу сар тӱҥалме кечым Анастасия Федоровна теве кузе шарна: «Кум шагат эрдене сар тӱҥалме нерген пален нална. Марием службышко кайыш. Ик-мыняр жап гыч немыч самолет-влак шем коракла кавам петырен толаш тӱҥальыч. Чыланат поселко воктенысе коремыш куржна. Иктаж кум кече гыч поселкышкына немыч-влак мотоцикл, имне, пехото дене тольыч. Салтак-влак школеш, а офицер-влак частный пӧртлаш верланышт. Ик кечын немыч-влак мемнам уремыш лекташ куштышт. Мыят Светлана удырем дене тушманын штабше ончыко кайышым. Тушко кум машина толын шогале.Мемнам Белосток оласе ик зданийеш кодышт.Чылан кӱвар ӱмбалне возын маленна. А эрдене военнопленный-влакым вераҥдыме баракыш кондышт. Белосток олам бомбитлыме жапыште ме окопыш лектын шылынна. Тиде баракыште Рая удырем шочын. Шочшем немыч врач эмлымверыште ончен. А ончымыжлан оксам тӱлаш кӱлын. Ик жап гыч адакат бомбитлаш тӱҥалыныт. Мемнан-влак листовкым кышкышт, тушто «Кайыза тышеч» манын возымо ыле. Калык кая, ок пале кушко. Ик ялыш миен лекна. Туштат пудештарат. Ик разведчик толын лекте да шкенан могырыш каяш кӱштыш. Уржа пасушто совет салтак-влак кият.  Тушеч кайышна, аэродром дек толын лекна. Тушто орол-влак корным ончыктышт.

Марий Элыш каяш шонен пыштышым. Станцийыш йӧсын толын шуна. Москва велке товарный поезд дене кок арня каенна.

Билет налаш окса уке, садлан 300 теҥгелан порсын тӱвырем, шинчалым, ик сукыр киндым ужаленам. Ынде билетым огыт пу: паспорт немецкий (сар тӱҥалмеке, поселкышто вашталтеныт). Колтышт милицийыш. Туштыжо чыла йодышт нальыч да «Вокзалыш шке увертарена» манын колтышт.

Билетым Озаҥ ола марте нальым, тушеч - Арскышке. Арск гыч имне дене Рами татар ял марте толынна. Вара мӧҥгӧ, Ямбатор ялыш. Тунам 1944 ий август тылзе лийын, тӱредме жап.

Тудо ийынак школышко туныкташ пурышым. Сулен налме каныш марте туштак туныктенам.

А мариемым ик гана, чакнен толмышт годым, ужынам. Тудо сусыргышо-влак дене пырля лийын. Ик жап гыч марием нерген «увер деч поена йомын» манын возыман кагаз тольо, а 1942 ийыште колымыж нерген уверым кондышт. Теве тыге сар мемнам ойырыш. Тунам мылам коло вич ий гына лийын».

Петрова, Алена. Эсогыл немыч паспортым пуэныт: Анастасия Федоровна Ласточкиналан сар годсо жапым боевой наградыже-влак шарныкта. / А. Петрова // Кугарня. - 2015. - № 19. - 8 май